Afyon İş Hukuku
Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Ancak hukukun öngördüğü düzen, çalışarak gerçekleneşelendiren bir düzen değildir. Hukuk, sosyete ortamında insanların hakikat ne davrandıklarını değil, ne davranmaları gerektiğini gösterir. Hukuk, kendisine uyulmak ve uygulanmak karınin vardır. Doğruluk kıymeti zımnında, insanlar arası ilişkileri bir düzene bırakmak, maşerî ömürın gerçekleşmesini sağlamak ister. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren ferdin muhalifsına kabul edilmesi ve uyulması müstelzim, mutlak doğruca kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği üzere, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle sosyete ortamında insanların şekil ve davranışlarının ahbaplık kurallarına uymaması, her hin mümkündür. “İşte ahbaplık, benibeşer davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir dizge, bir bütündür.” İnsan-benibeşer, benibeşer-tabiat ilişkilerinin insanlığın müşterek çıkarı ve huzuru karınin evrensel ilkelerle güvence altına hileınmasıdır. Hukuk, adamlık seviyesi karınin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birgani rey ortaya atılmıştır. Bunlar kaynağı: tanrı, derslik çıkarları, sosyete sözleşmesi, tabiat ve insanlar olarak tamlayan inançlerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun umumi menfaatini veya fertlerin ve toplumun müşterek iyiliğini sağlamak maksadıyla konulmuş olan ve amme gücüyle desteklenen kaide, hak ve seçimın kâffesidür. Elan münteşir bir tanımıyla ahbaplık, adalete yönelmiş maşerî evetşyalnız düzenidir. Hukuk Lügat Manaı Hukuk kelimesi Arapça “hak” kökünden gelir ve hak kelimesinin çoğmehabetli olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Arapçda “hak” kelimesinin çoğmehabetli “ah’kak”tır. Türk Lisan Kurumu’na bakarak ahbaplık kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım gücünü belirleyen yasaların kâffesidür”. Bunun dışında hukukun “haklar” mazmunı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, hukuk mazmunında da kullanılır. Teknik Manaı Hukuk dönemden döneme değiştiği karınin hala doyurucu bir tanım bünyelamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok kabul edilen tanımı ise: “Belli bir zamanda makul bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması mutluluk zoruna (müeyyide) rabıtlanmış kurallar kâffesidür.” Bilimsel bir disiplin olarak ahbaplık, kendi ortamında ana olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun kişiler arası ilişkileri iş düzlük kısmına Özel Hukuk, kişiler ile mutluluk veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Hep Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Hukuk, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna cevap Anayasa Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku amme hukukunun temellıca alt dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku öbür toplumu regülatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik mutluluk tarafından güvenceye hileınmış ve cebri yaptırımlara malik olmasıdır. Hukuk kuralları benibeşer davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun değer hükümlarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği yardımıyla misal nitelikteki tüm durumlarda uygulanması esenlanır. Yaptırım (Müeyyide) Hukuk düzlükında yaptırım amme gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek karınin kullanılır. Hukuk düzenini esenlamayı ve korumayı yalnızçlayan yaptırımlar gene ahbaplık düzeninin öngördüğü şekilde adına getirilir. Maddi ve tinsel yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken tinsel yaptırımlar bu durumları karışmak karınin kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, cezaevi ve varlık cezaları; esas hukukunda siyasetten men, kısım kapatma; mevhibe hukukunda mevhibe ve gizliceçılık cezaları üzere değişkin ahbaplık dallarında değişkin yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile dayalı çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız icabında; bilinçi bir irade olarak gkalıntı kuramlar, irade dışı olarak gkalıntı kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların birtakımlar felsefik değil ortaya konduğu devrin sorunlarını çözmek veya politik inançleri ahbaplık biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali türe olan ahbaplık, umumi olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş maşerî bir evetşyalnız düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu adına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, pratik yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun maşerî ömürı düzenleyip insanların pasış ve emniyet ortamında bir arada evetşamalarını esenlamaktır. 2. Ameliye Yarar (Içtimai İhtiyaçların Içinlanması) Hukukun pratik amacını, maşerî gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile sosyete ortamında yaşayan insanların, birbirleri ile hazırlamak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, psikolojik bir varlık olarak insanın bünyesından meydana gelen gereksinimlerinı muhaliflamaya çhileışır. Hukuk bu fonksiyonu ile veladet, teehhül, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek ahbaplık düzeni ömürın ana gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanın doğal bünyesına ve bundan ileri mevrut gereksinimlerine elverişli bulunmak zorundadır. Hukuk önemli ölçüde, hesaplı gerçeklere de sadıkdır; hesaplı ihtiyaçlara uymalı ve onları muhaliflamalıdır. 3. Doğruluk Hukuk bu fonksiyonu ile makul bir düzenleme altına aldığı sosyal ihtiyaçları, özü salt bir muadele düşüncesi olan türe ölçüsüne vurarak sahih kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En güdük tanımıyla türe, “bir muadele düşüncesi”dir. “Doğruluk, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) bulunmak üzere dü değişkin anlamda kullanılır. Doğruluk esasta ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, yiğitlik, fazilet mazmunında kişisel bir özelliği deyimler. Can her hin haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni atfetmek uğrunda sakır sakır ve değustalıkmez bir çaba gösterir. İşte bu şekil ve çabayı gösteren türe, özne (süje) ile dayalı oluşundan ötürü öznel (sübjektif) türe olarak nitelenir. Bir yiğitlik olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir türe mealı vardır. Nesnel türe, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin müşahhas durumlarda gerçekleştireceği bağ biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte ahbaplık düzlükında hukuki değer olarak kelime konusu olan türe de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü ahbaplık, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve rüşvetlanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar kâffesidür.” Cemiyet karınindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini karınermiş kurallar tümü olarak ahbaplık, bu değerlendirmelerde türe ölçüsünü kullandığı ve takmak yerinde bulunmuş olduğuna bakarak, adaletin sonunda, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında türe acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Bulunan ahbaplık ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü türe mealı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün ahbaplık sistemine ve sistemlerine egemen bulunan, nesnel ve salt bir değer niteliğindeki adalettir. Hukuk bir sosyete düzenini karınerir. Hukukun varlık nedeni de adalettir; lüzum mevcut düzeni beklemek, gerekse onu değustalıktirmeyi meşrulaştırmak karınin her hin adalete temelvurulur. Nesnel ve kanun üstü türe hukukta muhalifmıza kurulu ahbaplık düzenlerinin birincil örneği, olması müstelzim ahbaplık mazmunında ahbaplık idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile türe, mevcut ahbaplık düzenlerinin kendisine elverişli olup olmadığı açısından bir değer ve değerlendirme ölçüsü olabilir. Yine bu özelliği ile türe, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun akdetmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile olumlu ve aksi muhaliflıklı ilişkilerde bulunan bu üç fonksiyon abra ortamında olduklarında, adil bir ahbaplık düzeninin gerçekleşmesi esenlanır. Alışılagelen olarak bütün ahbaplık normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak ahbaplık, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşerî evetşyalnız uyacak, hem de bu maşerî ömürın pasış ortamında sürebilmesi karınin bir düzen görünümünü esenlamaya çhileışacaktır.